Dziecko nie chce spać. NIESPOKOJNY MALUCH. Jak ukoić płacz i marudzenie dziecka oraz nauczyć je samodzielnego zasypiania

Kojarzycie te sytuacje, gdy sytuacjach publicznych – na rodzinnych spotkaniach, w restauracji czy na zajęciach grupowych, w których uczestniczą nasze dzieci – jesteśmy cały czas w stresie? Stan gotowości organizmu podniesiony na maksa, bo tylko czekamy, aż maluch coś „odwinie”: zacznie krzyczeć, eksploduje, zrobi awanturę…

Dotyczy to głównie dzieci najmłodszych, którym trudno cokolwiek wytłumaczyć, ale które zaczynają już odkrywać świat emocji i komunikacji. To połączenie bardzo często jest prawdziwą mieszanką wybuchową.

Co robię źle?

Zdarza się że nasze temperamentne albo niespokojne dziecko spędza nam sen z powiek. A właściwie nie sam maluch, którego przecież bardzo kochamy, ale konkretne sytuacje i jego zachowania.

W takich momentach bardzo łatwo wzbudzić w rodzicu poczucie winy – nawet nie trzeba do tego żadnych czynników zewnętrznych! Sami dopytujemy się, co robimy nie tak.

Autorka książki Niespokojny maluch, która zresztą napisała też Temperamentne dziecko, przybliża ten temat, a ja z wieloma poruszanymi przez nią aspektami w pełni się zgadzam.

Bardzo często za nadpobudliwość albo po prostu większą aktywność dzieci obwinia się rodziców. Jakby to było coś złego, że dziecko w naturalny sposób chce odkrywać świat.

W dzisiejszych czasach rodzi się mnóstwo nadpobudliwych dzieci. Autorka dowodzi, że takie maluchy mogą stanowić 20-25% noworodków. W samych Stanach Zjednoczonych oznacza to 1 000 000 dzieci każdego roku!

Zatem jeśli masz w domu niespokojnego malucha, być może to po prostu przypadek losowy. Co nie oznacza, że mając już taki „egzemplarz”, można nad tym przejść do porządku dziennego. Przeciwnie – trzeba się nauczyć komunikowania z dzieckiem, a także wspierania siebie w jego wychowaniu. Bo bez spokojnego dorosłego wszystko prędzej czy później się sypnie.

Maluch inny niż wszystkie

Rodzice niespokojnych dzieci dobrze wiedzą, że trudno takie maluchy włożyć w ogólne ramy, o których mówi większość poradników czy lekarzy. Niektóre dzieciaki potrzebują odrobinę więcej spokoju, czułości i troski. To samo dotyczy całej rodziny – i o tym właśnie jest ten poradnik.

Teraz jednak pojawia się pytanie: czy moje dziecko rzeczywiście jest niespokojnym maluchem?

Autorka przygotowała mały kwestionariusz do samooceny rodzica. Bo tak naprawdę to my się opiekujemy się dzieckiem i my pomagamy mu poradzić sobie w tych trudnych sytuacjach. Jest też cały rozdział wyjaśniający, jak rozpoznać typowe cechy niespokojnego niemowlęcia.

Zatrzymaj się, zastanów, obserwuj

Autorka jest terapeutką. Na co dzień pracuje z rodzicami, dlatego oprócz fachowej wiedzy mamy też w książce Niespokojny maluch dużo wrażliwości. Są nawet pytania do refleksji: „Jak się teraz czujesz? Opisz krótko swoje największe zmartwienie, nadzieję, marzenia. W tym momencie nie musisz jeszcze niczego zmieniać, po prostu przez chwilę zastanów się nad swoją sytuacją. Pamiętaj, że wokół są osoby gotowe ci pomóc. Co w zachowaniu dziecka jest dla ciebie szczególnie trudne? Co najbardziej w nim kochasz?”

Takie kwestionariusze znajdziemy w wielu rozdziałach. To pewna skala pozwalająca rodzicom zorientować się, na jakim etapie w tym momencie się znajdują albo na co zwracać uwagę przy obserwacji dziecka, by ostatecznie umieć komunikować się i wspierać niespokojnego malucha.

Autorka opisuje trzy strefy pobudzenia, z których możemy wybrać reakcje najbardziej pasujące do naszego dziecka. Przykładowo: w zielonej strefie mamy maluchy najczęściej spokojne. Gdy są zadowolone, wykonują płynne, koliste ruchy rączkami i nóżkami, śmieją się, próbują naśladować gesty i ruchy rodziców.

Domyślam się, że osoby które sięgnęły po ten tytuł albo mają w planach sięgać, interesuje czerwona strefa. To strefa napięcia i nadmiernego pobudzenia. Niemowlę zwykle płacze, pręży się, wykonuje gwałtowne, nerwowe ruchy, zaciska dłonie w piąstki, sztywnieje na całym ciele… Ta lista jest o wiele dłuższa.

Wszystko sprowadza się do tego, żeby – mając świadomość, że wychowujemy niespokojnego malucha – umieć nazwać i kontrolować strefę zieloną, żółtą – czyli rosnące pobudzenie – aż po czerwoną, kiedy już po prostu trzeba sobie poradzić z alarmem.

Spokojny rodzic to spokojny maluch

Znając temperament swojego dziecka, łatwiej będzie nam zrozumieć pewne jego reakcje i wiedzieć, jak my mamy się zachowywać.

W kolejnych rozdziałach znajdziemy informacje o tym, jak uspokoić siebie, aby pomóc dziecku. Znajdziecie tutaj wspierające słowa i konkretne przykłady, jak można zmienić komunikację w stosunku do siebie, żeby poradzić sobie ze wszystkimi emocjami.

Jeśli czujecie, że jesteście w potrzasku, nie wiecie, co robić, brakuje wam doświadczonej osoby, być może zadajcie sobie pytanie: dlaczego ja albo macie poczucie, że to, co robicie, po prostu nie wystarcza – ta książka jest dla was.

Autorka w sposób terapeutyczny zdejmuje poczucie winy i wyjaśnia, co robić w trudniejszych sytuacjach. Bardzo podoba mi się ten rozdział, ponieważ uczy dorosłe osoby, jak sobie poradzić ze zwątpieniem, niemocą i trudniejszymi chwilami.

Ale to też lekcja, którą później można przełożyć na komunikację z dzieckiem. Oczywiście nie z wymagającym bobasem, ale z maluchem, który już zaczyna mówić. Rozumiejąc własne emocje, o wiele łatwiej będzie nam później zrozumieć to, co ma nam do przekazania dziecko. Nie myślcie jednak, że w tej książce znajdują się wyłącznie afirmujące komunikaty.

Przeciwnie – jest tutaj bardzo dużo codzienności, realnych sytuacji i przykładów wziętych z życia. Mamy tu m.in. propozycje prostych i zdrowych śniadań oraz przekąsek, namawianie do spacerów czy sposoby na to, jak się wyciszyć choćby poprzez regulację światła. Dowiemy się także, jak wdrażać w nasz codzienny grafik pozostałą część rodziny.

(Nie)spokojne sny

Autorka bardzo dużo pisze o śnie i drzemkach, które dotyczą zarówno dorosłych, jak i dzieci. Głównie jednak skupiamy się na dzieciach, bo chodzi o to, by nauczyć maluchy spokojnego zasypiania. Oczywiście, do tego trzeba praktyki, uważnej obserwacji, oraz wzięcia pod uwagę ogromnej ilości zmiennych. Choćby skoków rozwojowych czy sytuacji rodzinnej.

Autorka radzi dopasować drzemki do potrzeb dziecka, a nie do średniej wymaganej na danym etapie. Podpowiada, jak sobie radzić z zaburzeniem rytmu spania, bo przecież różne sytuacje zdarzają się w ciągu dnia, tygodnia czy roku. Jest też cała lekcja dotycząca minikroków odkładania dziecka bez wybudzania.

Będę brutalnie szczera: tutaj naprawdę trzeba poćwiczyć, samo przeczytanie książki nie rozwiąże problemu.  Ostatecznie przechodzimy do spokojnych nocy, czyli czegoś, o czym marzy większość rodziców. Rozumiem to doskonale – sama nie przespałam ani jednej nocy w całości, odkąd urodziło się moje dziecko. I trwało to do szóstego roku życia mojej córki. Nie umiem opisać, jakim luksusem była pierwsza przespana noc po tylu latach! Siedem kroków do spokojnych nocy być może rozwiąże problem wielu rodziców.

Prezent dla młodych rodziców

Myślę, że takie poradniki, oparte na konkretnej wiedzy i współczesnych badaniach, mają wciąż wiele sensu. Wiedza zawarta w książce Niespokojny maluch jest skondensowana i praktyczna. Zdradzę wam, że już od dawna, jeśli robię prezent świeżo upieczonym rodzicom, najczęściej sięgam po sprawdzoną książkę o spokojnym zasypianiu.

Żadne kolorowe bajki, żadne górnolotne porady czy mądre cytaty nie zastąpią rzetelnej wiedzy. Zwłaszcza że jest to wiedza, której nikt nam wcześniej nie przekazywał, bo przecież nie mieliśmy potrzeby, żeby ją zdobywać.